Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma (TCK 53) Nedir?
Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma, Türk Ceza Kanunu’nda özel olarak düzenlenmiş bir güvenlik tedbiridir. İddianamede veya ceza davalarında çokça rastlanan bu tedbir insanlar tarafından bir ceza hükmü zannedilmektedir. Fakat TCK 45’te açıkça görüldüğü üzere güvenlik tedbirlerinin uygulanması ceza olarak nitelendirilmemektedir. Bireyler tarafından en çok merak edilen sorulardan bir tanesi de belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma ne anlama gelir sorusudur. Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma hali bir ceza değil, ceza mahkumiyetine ek olarak verilen bir tedbirdir. Kişilerin işlemiş olduğu suç dolayısıyla belli hallerde, belli sürelerle kişilerin bazı haklarının kısıtlanmasını veya kullanamaz duruma gelmesini sağlayan bir düzenlemedir. Kişinin sürücü belgesinin geri alınması, bir meslek veya sanatın belli sürelerle icra edilmesinin engellenmesi bu kapsamda uygulanan güvenlik tedbirlerine örnek olarak verilebilir. Bu düzenlemedeki temel amaç, suç işleyen kişinin topluma daha fazla zarar vermesini engellemektir.
Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma güvenlik tedbirinin uygulanabilmesi için iki koşulun gerçekleşmesi gerekmekte olup bu koşullar;
1- Kasıtlı bir suçun varlığı ve
2- İşlenen suçtan dolayı hapis cezasına hükmolunmasıdır.
TCK 53/1 Hapis Cezası Mahkumiyetin Kanuni Sonucu Olarak Belli Haklardan Yoksun Bırakma Nedir?
Mahkumiyetin zorunlu ve kanuni sonucu olarak belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma TCK m.53’ün birinci fıkrasında düzenlenmektedir. TCK madde 51/1’de sayılan tedbirler, kişi kasten bir suç işlerse ve bunun sonucunda mahkemece kendisine hapis cezası verilirse, bu cezanın kanuni sonucu olarak kendiliğinden uygulanacaktır.
TCK 53/1. Maddesi gereği kısıtlanacak haklar;
-Sürekli, süreli veya geçici bir kamu görevinin üstlenilmesinden yoksun bırakılır.
-Seçme ve seçilme ehliyetinden yoksun bırakılır.
-Velayet hakkından; vesayet veya kayyımlığa ait bir hizmette bulunmaktan yoksun bırakılır.
-Vakıf, dernek, sendika, şirket, kooperatif ve siyasi parti gibi tüzel kişiliklerde yönetici yahut denetçisi olma hakkından yoksun bırakılır.
-Bir kamu kurumunun veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşunun iznine tabi bir meslek veya sanatı, kendi sorumluluğu altında serbest meslek erbabı veya tacir olarak icra etmekten yoksun bırakılır.
TCK 53/2 Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma Süresi
TCK’nın 53/1 maddesindeki hak ve yetkilerden yoksun bırakma ilgili yönetmeliğe göre cezasının infazıyla başlar. Kanuna göre belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma süresi bakımından hak yoksunlukları hapis cezasının infazının sonuna kadar devam eder. İnfaz tamamlandıktan sonra herhangi bir karar gerekmeksizin güvenlik tedbirleri de kendiliğinden ortadan kalkar.
Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma İle İlgili Diğer Hususlar
TCK 53/3’te mahkum olduğu hapis cezası ertelenen veya koşullu salıverilen hükümlünün kendi altsoyu üzerindeki velayet, vesayet ve kayyımlık yetkilerini kullanabileceği belirtilmiştir. Ayrıca TCK 53/4’te ise kısa süreli hapis cezası ertelenmiş veya fiili işlediği sırada on sekiz yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında mahkum oldukları cezaya bağlı herhangi bir hak yoksunluğunun doğmadığı belirtilmiştir.
TCK 53/5 uyarınca; kanunun kendisine tanıdığı bazı hak ve yetkileri kötüye kullanarak suç işleyen kişi, bu hak veya yetkileri kullanmaktan yoksun bırakılır ve suç işleyen kişinin belli bir süreyle bu meslekten kaynaklanan hak ve yetkilerinin kullanımı yasaklanır. Örneğin; bir avukatın avukatlık yetkisini kötüye kullanması veyahut bir mali müşavirin yetkisini kötüye kullanması halinde kişinin mesleğine ilişkin hak ve yetkileri kullanımı belli süreyle yasaklanabilir.
Son fıkrada ise belli bir süre meslek veya sanatın icrasının yasaklanması veya sürücü belgesinin geri alınmasına karar verilebileceği düzenlenmiştir.
Ege Hukuk Bürosu uzun yıllardır hukukun pek çok farklı alanında uzman avukatları vasıtasıyla müvekkillerine hem hukuki danışmanlık hem de avukatlık hizmeti sağlamaktadır. Başlıca uzmanlık alanımız olan Ceza hukuku, ekibimizde yer alan avukatların oldukça bilgili ve tecrübeli oldukları hukuk dallarının başında gelmektedir. İnternet sitesinde yer alan iletişim bilgileri vasıtasıyla uzman avukatlarımızla iletişime geçebilir veya belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma güvenlik tedbirine ilişkin sorularınızı uzman avukatlarımıza iletebilirsiniz.
